Đông Ngạc – Vang vọng hồn xưa, tỏa sáng trong kỷ nguyên mới

Giữa lòng Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến, có một vùng đất từ lâu đã được mệnh danh là "đất trăm nghề, quê trăm khoa" – đó chính là phường Đông Ngạc. Nơi đây, dòng sông Hồng hiền hòa vẫn ngày ngày soi bóng cây đa, mái đình cổ kính; còn trong từng nếp nhà, trong từng con ngõ nhỏ vẫn lưu giữ âm vang của một miền quê văn hiến, khoa bảng và thấm đượm nghĩa tình. Đông Ngạc – vùng đất của truyền thống hiếu học, nơi từng sản sinh ra bao bậc danh nhân, sĩ tử, đóng góp cho tri thức và văn hóa nước nhà. Những ngôi nhà cổ, những bức hoành phi câu đối còn ghi lại dấu ấn vàng son của một thời học hành đèn sách. Đông Ngạc có nhiều vị tiến sĩ nổi tiếng như: Phạm Quang Dung, Phạm Thọ Lý, Phan Phu Tiên, Đỗ Thế Giai, Hoàng Tế Mỹ, Phan Văn Trường, Hoàng Tăng Bí và các thế hệ sau như: GS.TS Phạm Gia Khánh, GS.TS Phạm Gia Khải, TS Phạm Gia Khiêm (Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ). Ngoài ra làng còn có các trí thức lỗi lạc thuộc họ Hoàng như: Hoàng Minh Giám (cố Bộ trưởng Bộ Văn hóa) và Hoàng Tích Trí (cố Bộ trưởng Bộ Y tế)

Trải qua bao biến thiên của lịch sử, người Đông Ngạc vẫn gìn giữ trong tâm hồn mình niềm tự hào về truyền thống "tôn sư trọng đạo", "trọng nghĩa khinh tài", coi trọng tri thức và nhân cách. Phường Đông Ngạc có nhiều trường Đại học, Học viện nổi tiếng đào tạo ra nhiều sinh viên giỏi, xuất sắc như: Đại học Mỏ địa chất, Đại học y tế công cộng, Học viện Tài chính, Học viện Cảnh sát Nhân dân, Trường đào đạo cán bộ Thanh tra, Viện Thổ nhưỡng Nông hóa, trường THPT Đoàn Thị Điểm và 17 trường Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở nơi ươm mầm những tài năng cho quê hương, đất nước. Trên địa bàn phường Đông Ngạc cũng có những bệnh viện, phòng khám lớn như Bệnh viện Phương Đông, Bệnh viện Nam Thăng Long, Phòng khám đa khoa Chèm, Trạm y tế phường là nơi người dân đến khám, điều trị và chăm sóc sức khỏe.

Hôm nay, bước vào kỷ nguyên chuyển đổi số và đô thị thông minh, Đông Ngạc đang thay da đổi thịt từng ngày. Những con đường khang trang, những khu đô thị hiện đại mọc lên bên cạnh những mái đình cổ, tạo nên bức tranh giao hòa giữa truyền thống và hiện đại. Các ứng dụng công nghệ số đang được triển khai mạnh mẽ trong quản lý, hành chính, giáo dục, văn hóa, y tế... hướng tới mục tiêu xây dựng phường chuyển đổi số, phường thông minh, phục vụ người dân ngày một tốt hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn. 

 Bên bờ sông Hồng đỏ nặng phù sa, có một vùng đất từ lâu đã trở thành biểu tượng của văn hiến, của trí tuệ và lòng nhân hậu – ấy là phường Đông Ngạc, nơi lưu giữ trong mình những trầm tích quý giá của ngàn năm Thăng Long – Hà Nội. Mỗi con ngõ, mái đình, bến nước nơi đây như còn phảng phất hơi thở của quá khứ, kể lại bao câu chuyện về một miền quê khoa bảng, hiếu học và văn minh.

Từ Đình Chèm linh thiêng soi bóng sông Hồng – nơi thờ Đức Thánh Chèm, vị anh hùng thời Hùng Vương dựng nước; đến Đình Liên Ngạc, Đình Vẽ, Đình Viên rêu phong cổ kính; hay làng cổ Đông Ngạc nằm bên cầu Thăng Long – tất cả hòa quyện thành một bức tranh văn hóa đậm đà bản sắc. Dáng mái cong của đình làng, tiếng chuông chùa ngân vang mỗi sớm, những con ngõ nhỏ lát gạch nghiêng ẩn hiện dưới rặng cau, hàng duối... tất cả gợi lên hồn quê thanh bình, đằm thắm và nghĩa tình. Nơi đây, tình người Đông Ngạc – hiền hòa, sâu sắc – vẫn được gìn giữ qua từng nếp nhà, qua mỗi nụ cười, ánh mắt, qua những lễ hội truyền thống, câu ca, lời hát vọng cổ.

Nhưng Đông Ngạc hôm nay không chỉ tự hào với những giá trị xưa cũ. Đang có một Đông Ngạc chuyển mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên số, hướng tới phường thông minh, đô thị hiện đại – nơi con người, công nghệ và văn hóa cùng hòa quyện. Dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy và chính quyền phường, Đông Ngạc đang từng bước số hóa quản lý hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ công, xây dựng mô hình "chính quyền điện tử" và "công dân số". Những tuyến đường mới mở, những khu đô thị hiện đại dần hình thành, hứa hẹn một diện mạo đô thị khang trang, năng động mà vẫn gìn giữ cốt cách truyền thống. 

 Đồng chí Ngô Văn Nam: Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Đông Ngạc chia sẻ: "Chúng tôi rất tự hào về truyền thống văn hiến, anh hùng, cách mạng và nét cổ kính của vùng quê Đông Ngạc. Trong một tương lai không xa, các di tích, di sản văn hóa của phường sẽ được nâng tầm, hình thành chuỗi du lịch văn hóa – tâm linh gồm Đình Chèm linh thiêng, Đình Vẽ, làng cổ Đông Ngạc, nhà lưu niệm Đại tướng Văn Tiến Dũng và Đại tướng Nguyễn Chí Thanh… Đây sẽ là điểm đến hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế."

Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường, đồng chí Nguyễn Văn Hách khẳng định: "Phường đang trong quá trình đô thị hóa nhanh. Trong những năm tới, nhiều khu đô thị mới sẽ mọc lên, các tuyến giao thông quan trọng như đường Thụy Phương – Thượng Thụy, trục Tây Thăng Long nối đường Phạm Văn Đồng đi đường Văn Tiến Dũng sẽ hình thành, tạo nên diện mạo mới hiện đại, đồng bộ, thuận tiện cho giao thông, phát triển kinh tế xã hội và kết nối vùng."

Song, giữa những nhịp sống sôi động của thời đại mới, Đông Ngạc vẫn giữ trọn hồn cốt xưa. Lễ hội đình làng, tiếng trống hội mỗi độ xuân về, những giá trị đạo lý, ứng xử nghĩa tình trong cộng đồng… vẫn được gìn giữ và lan tỏa. Người Đông Ngạc hôm nay vẫn sống văn minh, nghĩa tình và đoàn kết – như chính cội nguồn văn hóa của mảnh đất này đã hun đúc qua bao thế hệ. Một Đông Ngạc văn hiến – khoa bảng – văn minh – hiện đại, đang tự tin vươn mình trong dòng chảy hội nhập.

Những ngày này đến với Đông Ngạc, chúng ta cảm nhận thấy một không khí tươi mới, tưng bừng, phấn khởi từ các cơ quan, đơn vị, công sở, trường học, các Tổ dân phố cờ hoa, khẩu hiệu, pano căng treo rực rỡ tại các trụ sở và các tuyến phố trên địa bàn phường chào mừng kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2025), chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 và chào mừng Đại hội thi đua yêu nước Thành phố Hà Nội giai đoạn 2025-2030. Đông Ngạc ngày như một đẹp hơn, trang hoàng hơn, văn minh hơn, giàu đẹp hơn.

Đông Ngạc – vùng đất "địa linh nhân kiệt", nơi từng sản sinh ra bao nhà khoa bảng, danh nhân, tướng lĩnh – hôm nay lại đang viết tiếp trang mới của mình bằng tinh thần đổi mới, sáng tạo và hội nhập. Giữa nhịp sống hiện đại, tiếng chuông chùa, mái đình xưa vẫn ngân vang trong lòng mỗi người dân, nhắc nhở rằng: dù có đi xa đến đâu, phát triển đến mức nào, Đông Ngạc vẫn là Đông Ngạc – phường văn hiến, nghĩa tình và tự hào. Vẫn là nơi lưu giữ ký ức ngàn năm, nhưng cũng là phường tiên phong trong chuyển đổi số, hướng tới xây dựng đô thị thông minh, xanh – sạch – đẹp – bền vững, để xứng đáng là điểm sáng của Thủ đô Hà Nội thân yêu.

Đông Ngạc, ngày 14 tháng 10 năm 2025

Đoàn Mạnh Hùng

Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Thông tin và Thể thao phường Đông Ngạc